19 februari, 2025

Stichting Massaschade & Consument kondigt vandaag aan een collectieve rechtszaak tegen Sony te starten namens Nederlandse PlayStation-spelers. Volgens de stichting zijn de prijzen die Sony rekent voor digitale content in de PlayStation Store buitensporig hoog, doordat het Japanse bedrijf zijn dominante positie in de consolemarkt misbruikt. Miljoenen Nederlanders betalen daardoor al jaren te veel voor PlayStation-games en in-game content. 

De PlayStation is al bijna dertig jaar de bestverkochte gameconsole ter wereld. Waar games vroeger als fysieke schijfjes in de winkel werden verkocht, worden ze nu grotendeels digitaal aangeschaft – exclusief via Sony’s eigen PlayStation Store. Volgens de stichting leidt dit monopolie op de digitale verkoop, samen met het grote marktaandeel van PlayStation in de consolemarkt, tot een zogenoemde ‘Sony-tax’: kunstmatig hoge prijzen die gamers tientallen procenten méér laten betalen voor digitale games en in-game content dan in een markt met concurrentie het geval zou zijn.

 “Voor digitale PlayStation-content is Sony de enig overgebleven winkelier, waardoor alle prijsdruk is verdwenen", zegt Lucia Melcherts, voorzitter van Stichting Massaschade & Consument. "Sony gedraagt zich in meer opzichten als een monopolist: gameontwikkelaars moeten vaak wel akkoord gaan met de voorwaarden die Sony ze oplegt, inclusief de prijs waarvoor hun games in de etalage gezet worden. Dit terwijl de kosten voor Sony juist zijn gedaald, omdat er geen fysieke verkooppunten, drukkosten of transport meer nodig zijn. PlayStation-spelers blijven echter de hoofdprijs betalen, zelfs voor games die al jaren oud zijn.” 

Sony overtreedt volgens de stichting Nederlandse en Europese mededingingsregels, die juist bedoeld zijn om consumenten te beschermen tegen dominante bedrijven. Met de rechtszaak eist het namens ruim drie miljoen Nederlandse PlayStation-spelers dat Sony stopt met haar onrechtmatig handelen, en compensatie voor de te veel betaalde Sony-tax.

Indien de rechter de vorderingen toewijst, verwacht de stichting dat dit Sony dwingt om de markt voor de verkoop van digitale PlayStation-content open te stellen voor andere aanbieders.

Exact hetzelfde spel, maar 47% duurder

In een onafhankelijk economisch onderzoek dat de stichting heeft laten uitvoeren zijn de retailprijzen van de bijna honderd bestverkopende PS4- en PS5-titels onder de loep genomen. Digitale versies bleken gemiddeld 47% duurder dan fysieke versies met exact dezelfde inhoud. De marge van Sony over een digitale versie was echter meer dan het dubbele van de marge die het over een fysieke versie ontving. Volgens de onderzoekers zijn dit sterke signalen dat de prijzen kunstmatig hoog gehouden worden. 

De stichting stelt dat de PlayStation Store daarbij wezenlijk verschilt van andere appstores, zoals Microsoft Store en de Epic Games Store. Lucia Melcherts:“Zij zijn niet exclusief verbonden aan één apparaat dat het merendeel van de markt beheerst, en moeten veel meer hun best doen om gamers voor zich te winnen. Sony is de enige aanbieder die het zich kan permitteren beslissingen te nemen zonder zich veel aan te hoeven trekken van wat concurrenten, ontwikkelaars of consumenten doen. Het is alsof je op een Sony-televisie alleen maar series en films zou mogen kijken die je bij Sony zelf hebt gekocht. Dit is een slechte ontwikkeling die PlayStation-eigenaren steeds meer in hun portemonnee zullen voelen. Natuurlijk mag een bedrijf als Sony geld verdienen, maar consumenten hebben tegelijkertijd recht op eerlijke prijzen.”

PlayStation Store ook elders onder vuur

De rechtszaak van Stichting Massaschade & Consument staat niet op zichzelf, maar volgt vergelijkbare rechtszaken die eerder in Portugal en het Verenigd Koninkrijk tegen Sony werden aangespannen. Nog afgelopen jaar gaf de Britse Competition Appeal Court groen licht om de zaak tegen Sony in behandeling te nemen. 

Volgens Europese regels hebben bedrijven met een dominante marktpositie extra verantwoordelijkheden om de concurrentie niet te verstoren. In de afgelopen jaren zijn een aantal grote techbedrijven op de radar van toezichthouders gekomen vanwege hun gesloten ecosystemen, waarin alle content op een bepaald apparaat alleen via de appstore van dezelfde uitgever te downloaden is. Dit gesloten karakter, gecombineerd met een gebrek aan interoperabiliteit en cross-platform functies, verstevigt de dominante positie van deze bedrijven en houdt op een oneerlijke manier mogelijke concurrenten buiten de deur. 

Compensatie

Iedere Nederlander die in de PlayStation Store aankopen heeft gedaan, kan zich vanaf vandaag kosteloos aanmelden voor de ‘Fair PlayStation’-actie via onze website. De eerste zitting bij de rechtbank zal naar verwachting later dit jaar plaatsvinden.